Pascal de la Haye: Baldadig gestroomlijnde graffiti

Door zijn tante Michelle – zij maakte op de zwarte weg, ietwat verstopt in het struikgewas, een gedichten kunstkast – kreeg Pascal De la Haye ook wel zin om een kast te beschilderen. Bedenker van het kunstkasten plan Lex Berghuis wist wel een mooie plek. De voorstelling -een gestileerde koe- paste naar zijn idee perfect op de kruising van Noord-Polder / Rietwijkeroordweg. En zo is het ook! De koe lijkt een vanzelfsprekendheid alsof hij daar al jaren vertoeft en zich zeer op haar gemak voelt.

Een B creatieveling

Pascal noemt zichzelf een B. creatieveling. “Ik ben goed in het namaken maar wel met een eigen sausje er over heen.’ Hij moet er wel om lachen wanneer hij dit zegt. Toch doet hij zichzelf met deze uitspraak te kort want zijn creaties gaan echt wel wat verder. Juist door die eigen saus maakt hij het werk tot iets heel persoonlijks. De koe is – naar eigen zeggen- uit de losse pols geschilderd en zo abstract mogelijk gelaten. Maar valt bij zoveel mensen in de smaak dat er al weer nieuwe gegadigden zijn die wel een kunstkast bij hen in de buurt door Pascal willen laten schilderen. ‘Je ziet wat íe maakt en dat willen wij graag’, is hun reactie. Dan kiest hij overigens niet voor een koe maar voor een geit want daar is hij ook meesterlijk in. Een abstracte maar toch herkenbare geit.

Pascal, een creatief kind dat al op de Basisschool ‘Samen Een’ het decor van the Lord of the Rings ontwierp en maakte voor een schoolvoorstelling. Oorspronkelijk koos hij voor architectuur maar het werd uiteindelijk junior art-director. Omdat 2002 geen gunstige tijd was voor de reclame wereld “Er werd veel op reclame bezuinigd”, maakte Pascal opnieuw een overstap. Zijn makkelijk omgaan met mensen gaf aan dat verkoop nog meer in zijn lijn lag. Het blijkt een juiste keuze want inmiddels heeft hij een eigen bedrijf. Waar zijn volgende kunstkast komt te staan? ‘Geen idee als ik maar lekker een keer legaal baldadig gestroomlijnde graffiti kan maken waar de mensen plezier aan beleven.’

Michael Glanz, De achterbak van de auto als atelier

Het was wel even spannend voor Michael Glanz om te beginnen aan de eerste kunstkast op de brug van de Van Cleeffkade. ‘Ik wist niet hoe de verf van Epifanes werkte, het was even een zoektocht. Ik moest goed nadenken hoeveel verf ik kon gebruiken want de verf moest wel 24 uur drogen voor ik weer met een nieuwe laag kon beginnen. Gelukkig bleef de voorspelde regen uit maar de wind was hard en venijnig koud. Soms waaide het zo hard dat de verf van de roller werd geblazen.

Het was heel veel improviseren, maar ook heel leuk om te doen.

Twee kasten

De tweede kast die Michael voor zijn rekening nam staat op het Weteringplantsoen bij het kinderspeelplaatsje. Het was een wens van het wijkoverleg deze kast samen met de buurtkinderen te maken. Een uitdaging die de kunstenaar niet uit de weg ging. Zo reisde hij een week lang van de ene kast naar de andere. De achterbak van zijn auto was het atelier. Uiteindelijk zijn beide kasten een groot succes geworden.

‘Ik heb mijn eigen handschrift kunnen laten zien. Je wilt altijd meer maar daar was gewoon de tijd niet voor en op een gegeven moment moet je ook weten: “Het is af!”

Omwoners

Voor Michael Glanz aan de kasten begon heeft hij de omwoners om toestemming gevraagd. Gelukkig had niemand bezwaar. Integendeel want als je als compliment krijgt “Dank je wel voor het mooie uitzicht.” dan weet je dat je het goed gedaan hebt. Ook de kinderkunstkast is een groot succes geworden. De kinderen herkennen hun eigen ontwerp en beschouwen de kast als hun project.

Nieuwe aanvragen

Dat de kunstkasten in de smaak vallen bij de bewoners blijkt wel uit de vraag om ook in andere delen van Aalsmeer zo’n een fleurig gekleurde kast te komen schilderen. Er komen zelfs verzoeken vanuit andere plaatsen. Aan Michael Glanz zal het niet liggen. Hij heeft er heel veel zin in.

Marcel Harting en Natasja Kluinhaar; ‘Wat een bekijks’

De voormalige dorpsdichter Marcel Harting en zijn vriendin Natasja Kluinhaar werkten samen aan de kast tegenover de mooiste watertoren van Nederland. Omdat Marcel enige jaren geleden betrokken was bij de opening van de watertoren – zijn gedicht dat hij voor deze gelegenheid schreef is te lezen zonder daarvoor de trappen op te hoeven – maakt toch dat hij iets speciaals heeft met deze plek.

Gezamenlijk project

Beide beamen dat het gaat om een gezamenlijk project. Natasja: ‘Ik schilder en teken al van jongs af aan. Maar helaas kan ik mijn handen niet goed meer gebruiken.’  Eerst heeft zij een schets op maat van de kast gemaakt. Gezien de directe omgeving koos zij voor een boot en dan moest in het zeil het gedicht van Marcel komen. ‘Dat was nog best even een puzzel, ik heb de lay-out moeten aanpassen en het gedicht wat veranderd en ingekort.’ Maar uiteindelijk waren zij beide tevreden over het eindresultaat.

Tijdens het werken aan de kunstkast hadden beide niet te klagen aan belangstelling.

‘Wat een bekijks hadden wij, fietsers stapten af en maakte een praatje met ons. Iedereen reageerde positief, men wilde alles over het project weten. Er kwam ook nog iemand van de gemeente langs’ lacht Natasja’ Die ons bestraffend toesprak maar toen wij konden aantonen waar wij mee bezig waren en toestemming hadden, konden wij verder met schilderen.’ Weet je wat ik nog graag wil?

Een kast maken waarin Boerenvreugd centraal staat, ik heb er zelf niet eerder aan gedacht.’ Misschien gaat dat Natasja – die zichzelf met haar paarse geverfde haar een punker noemt – nog lukken. Dat zou mooi zijn!

Lex Berghuis: “Wil jij dit ook?”

‘Mijn kast geeft in een leesbare graffitistijl de informatie over het project. Ik wil met mijn kunstkast iets vertellen. Passanten laten zien wat er gebeurt op het Praamplein en wat het project inhoudt.’

Lex Berghuis koos voor een kast die dichtbij de overkapping van de winkelwagentjes van Albert Heijn staat. Een nogal dynamische plek.

Dat Lex van letters houdt is onmiskenbaar terug te zien in door hem beschilderde kast. Op de voorkant schilderde hij in sierlijke letters de naam van het project: Kunstkast. Op de linkerzijkant: Wil jij dat ook? Om de mensen te laten weten dat iedereen zelf ook kan meedoen, door een kast aan te melden of een kast te beschilderen. Op de rechterzijkant de gegevens om contact op te nemen via social media en om meer te weten te komen van het kunstkast project. Op de achterkant staat zijn handtekening

“Misschien gek, maar ik vind die heel mooi gelukt.” Ook de Aalsmeerse vlag ontbreekt niet, om de gemeente te bedanken voor hun hulp bij het realiseren van wat eerst niet meer dan een leuk idee was.

Wanneer Lex op de drukke opening van het project op het Praamplein tussen de bedrijven door aan het schilderen is hoort hij lachend het commentaar aan van de mensen die eerst met een volle kar boodschappen naar de auto lopen om vervolgens de lege kar terug te brengen. De uiteenlopende reacties doen hem goed.

Voor hem moet zijn kast vragen oproepen en beantwoorden. Wat dat betreft wordt Lex op zijn wenken bediend.

Karin Borgman: altijd op zoek naar eenheid

Het is de eenvoud die de door Karin Borgman geschilderde kunstkast op het Praamplein tot een graag gezien object heeft gemaakt. Hoewel haar schilderingen op doek verfijnder zijn, blijft het een herkenbaar handschrift. Er is expres gekozen voor een schildertechniek die de ‘straattaal’ benaderd. Haar dicht bij huis gebleven voorstellingen laten niets aan duidelijkheid te wensen over. Zij horen bij Aalsmeer.  ‘Ik heb vanuit mijn eigen taal aan de kast gewerkt.’ In hart en nieren een geboren leraar, altijd op zoek naar een verbeelding die de mens tot een éénheid met de omgeving vormt.

Zowel in haar schilderijen – met een hoofdrol voor de tafel- als bij de kunstkast wordt gewerkt aan een formule waar mens en omgeving met elkaar verbonden zijn. ‘Neem de boot’ legt zij uit. ‘Vanuit de ark zie ik dagelijks de boot, de mens en de waterspiegeling als een totaalbeeld voorbij komen. Met een boot kan ik – net als met de tafels in mijn schilderijen – het verbinden van mensen verbeelden. Dat mijn kast bij een aanlegsteiger staat, maakt de boot tot een extra dankbaar onderwerp. Vanaf het water kijk je namelijk weer met heel andere ogen naar het ‘vaste land’.

Ook met de fiets kun je dat zelfde gevoel van eenheid creëren. Zij herinnert zich hoe zij vroeger met een kind voor en een kind achterop fietste. ‘Die totale aaneengesloten beweging. Ik stel mij voor dat je dit gevoel ook hebt wanneer je achter een rollator loopt, het wordt een verlengstuk van jezelf waardoor je bepaalde mate van zelfstandigheid behoudt. Het zelfde telt voor het winkelwagentje, het is een hulpmiddel waarin je dingen kunt vergaren die belangrijk zijn om het dagelijks bestaan veraangenamen. De met de bal spelende kinderen zoeken contact, zij hebben plezier in het met elkaar spelen.’

Het zijn de dagelijkse taferelen – waarbij het vliegtuig niet kan ontbreken – die aan de kijker op het Praamplein voorbijtrekken. Eenvoudige voorstellingen die echter het alledaagse ver overstijgen omdat zij op een bijzondere wijze zijn verbeeld. ‘Ik geef geen illusie van diepte. Mijn werk is veel meer een blad dat je uit kunt uitvouwen en waar de op zichzelf staande beelden een geheel gaan vormen.

De grottekeningen van Lascaux

‘Het zijn de tekening in de grotten van Lascaux….die voor mij een grote inspiratiebron zijn, die hebben zo’n indruk op mij gemaakt. Ik was twaalf, toen ik met mijn ouders in Frankrijk op vakantie was en de grotten bezocht. De bewoners van toen vertelden hun levensverhaal in zo een mooi eenvoudig lijnenspel. In mijn werk laat ik – op mijn wijze – een stempel achter hoe ik de wereld -Aalsmeer- zie.’

Giovanni Margaroli nazaat van een “gelukzoeker”

Op de Zwarteweg t.o. de uitgang van de Veiling staat de kunstkast van Giovanni Margaroli.  ‘Het was alsof de kast mij riep. Ik wist: Dit is de kast die ik moet gaan beschilderen.’ De achtergrond voor zijn keuze ligt besloten in een drama dat uiteindelijk tot iets bijzonders heeft geleid.

De vallei van de schoorsteenvegers

Mijn voorvader is als kind verkocht en zo in Nederland terecht gekomen als schoorsteenveger. De kinderen vertrokken in de periode van 1800 tot 1850 in groepen van Valle Vigezzo (de vallei van de schoorsteenvegers en ook wel de vallei van de schilders genoemd) De ouders namen afscheid van de kinderen bij de Kapel van het Vaarwel. Dat moeten vreselijke taferelen zijn geweest.’

Pelgrimstocht

‘In 2005 zijn wij met 80 nazaten van deze groepen terug gegaan naar de Kapel van Vaarwel en hebben deze laten restaureren. De oplevering van de restauratie in 2010 voelde als een meditatieve pelgrimstocht.’ De door mij gekozen kast in Aalsmeer is sterk verwant aan de Kapel van Vaarwel in Gagnone-Orcesco, de vorm van beide kasten is aan elkaar gerelateerd. Voor de kast staand vroeg ik mij af: Waar sta ik? Waar ben ik? Het werd voor mij duidelijk: Ik sta in een omgeving van een bedrijf – de veiling- waar dynamiek, handel vraag en aanbod speelt. Dat heb ik op de kast weergegeven’

Mythische leegte tegenover Mythische klok

”In Italië straalt de Kapel van Vaarwel een mythische leegte uit, die nodigt tot meditatie, contemplatie. De kunstkast in Aalsmeer toont het tegenover gestelde: Hier gaat het om een mythische veilingklok -vereerd door kwekers en handelaren. De tekens er om heen staan voor Mercurius -de God van de Handel- en Saturnus -de God van de landbouw.’  Wie de rust neemt van een pelgrim om de kunstkast te bekijken staat oog in oog met de Kapel van Vaarwel alleen is de leegte nu gevuld door een gouden klok.

Femke Kempkes: “De verandering is het enige constante”

Het uitgangspunt voor de door Femke Kempkes gemaakte kunstkast was het samen doen met de Aalsmeerse bevolking, waarbij iedereen – jong en oud – een eigen inbreng heeft. ‘Als kunstenaar bied je een frame, wanneer je een goed basisconcept hebt dan werkt het’. Dat deze gedachte klopt, daarvan is het bewijs duidelijk geleverd bij de kunstkast op het Praamplein tegenover de Historische Tuin. Het werd een fleurig resultaat met een knipoog naar de Tuin. ‘Ik heb als het ware de Historische Tuin – één van de meest inspirerende Aalsmeerse ruimte- over de sloot getrokken.’

Samen doen is samen beleven en ervaren

Nadat Femke de contouren van de kweekkas op de kunstkast had aangebracht werden de vakjes ingevuld door vele blije en enthousiaste mensen. Zij vonden het een top idee om mee te werken aan dit project. Waren trots op het eindresultaat. ‘Ach mag ik nog een vakje doen, het is zo leuk om te schilderen! Dan doe ik nu iets met blauw en geel.’ ‘Welke vind jij het mooist?’ een vraag van een klein meisje aan haar moeder, die zelf ook ernstig heeft mee geverfd.

Natuurlijk waren er geen winnaars en verliezers dat was het bijzondere van dit project. Het samendoen daar ging het om! ‘Het gaat om de beleving en om de ervaring, aldus de tevreden kunstenaar, die constateert dat ook maanden later nog steeds mensen even langs de kast lopen om naar het door hun geschilderde bloemetje te kijken. ‘Er is een mooi doel bereikt!

Tijdelijkheid

Hoe geslaagd het project ook is – Femke ziet nog zoveel mogelijkheden om met scholen, Heliomare, Wellant College, Ons Tweede Thuis, Zorgcentrum en bedrijven (het opfleuren van bedrijfsterreinen) creatieve clubjes, gezamenlijk kunstwerken te maken – is zij de laatste die een plek wil claimen.

‘Niets is voor de eeuwigheid en het is goed om de ontwikkelingen te blijven volgen. Met de moderne media kunnen deze projecten goed worden vast gelegd. Openbare ruimtes zijn voor het hier en nu, over tien jaar is alles weer heel anders. De kasten kunnen altijd weer overgeschilderd worden.’

Engelien van der Weijden: bijzondere herinneringen

Het Pelgrimspad

‘Het is mooi dat er door de kunstkasten ook meer aandacht komt voor het Pelgrimspad. Eigenlijk wist ik niet eens van het bestaan.’ Engelien van der Weijden koos voor een plek waar twee kunstkasten op nog geen twee meter van elkaar verwijderd zijn. De berm met de wilde bloemen werd de inspiratiebron voor de afbeelding op de kunstkast. Geschilderde klaprozen, met hun eeuwige stralende rode kleur en nooit de tijd krijgend om te verleppen. Het is een blij makende kast die men kan associëren met lange zwoele zomerdagen.

“De Pauwenhoek”

 ‘Ik heb bijzondere herinneringen aan deze plek. Gedurende mijn middelbare school jaren fietste ik dagelijks langs het Witte huis “De Pauwenhoek” het huis dat nu uitzicht heeft op mijn kunstkast. Ik herinner mij nog wel die lange Legmeerdijk – toen nog een onverharde weg en heel smal – voor ons Kudelstaarters was Amstelveen heel ver weg. Mijn schoolvriendinnetje en ik namen voor onderweg altijd brood en drinken mee. In onze ogen kwam er geen eind aan deze weg.’ Het plezier in het schilderen in de openlucht ervoer Engelien als heel plezierig. ‘Last van het voorbij razende verkeer? “Neen joh….wij waren veel te hard bezig.’

Na gedane arbeid is het zoet rusten.

Eerst was er het intensieve werken om na het schilderen samen met vriendin en collega Cathy van der Meulen zich heerlijk in het gras te vlijen met een hapje en een drankje. ‘Lekker met ons blote voeten in het hoge gras.’ Wanneer de bussen voor het verkeerslicht moeten wachten steken de passagiers hun duimen omhoog en wordt er gezwaaid.’ Vrij vertaald: Goed gedaan dames! ‘Ik fiets er nog wel eens langs om de kasten te bekijken, ben nog steeds blij met mijn keuze en de plek.’

DionV. Onstuimig en spontaan

 ‘Mevrouw …..mevrouw, wilt u alstublieft uw auto even een paar plaatsen verder zetten, want ik ga hier schilderen en anders zit uw auto vol verfspatten.’ De mevrouw kijkt eerst wat verbolgen maar moet daarna glimlachen om DionV. Met zijn enthousiasme valt zijn verzoek niet te weigeren. “Zo goed?” is de vraag en als antwoord gaat er een duim omhoog vergezeld met een: “Dank u wel.”

Op een groot zeil langs de nu nog groene kast worden de vele tubes vol, half vol of bijna leeg, de potten verf- in de meest uiteenlopende kleuren – gelegd. Wanneer alle voorbereidingen zijn getroffen, gaat de radio op vol volume aan en begint het verfspektakel.

Roze, rood, groen, blauw, goud, oranje, paars, de verfspetters vliegen in het rond en vormen op de kast een confetti van kleuren en vrolijkheid. De omstanders genieten van DionV. zijn performance.

‘Welke kleur wilt u nog zien? DionV. weet zijn publiek te vermaken maar werkt vervolgens hard door want om 14.00 uur wacht hem een volgend optreden in het midden van het land. Wanneer de kast is omgetoverd tot een echt DionV. kunstwerk wordt tot slot de handtekening geplaatst.  De letters komen rechtstreeks uit de verftube.

Zijn overal staat stijf van de verf. Ook zijn krullen, handen en gezicht zijn niet ontkomen aan het spontane en onstuimige geweld. Met een vrolijke groet verlaat hij zijn straatatelier. Eerst naar huis, onder de douche en dan snel weer verder want van stil zitten heeft DionV nog nooit gehoord. De sporen die hij nalaat rond de kleurige kast zijn nog lang zichtbaar, maar ach wie daar op let is een kniesoor.

Dave Moespot: Een graffiti street art achtergrond

‘Wat ik zie kan ik maken’ Dave Moespot graficus van origine zegt dit zonder enige kapsones omdat het gewoon zo is. ‘Ik heb een graffiti street-art achtergrond. Alleen benader ik deze op mijn manier. Ik houd mij vast aan één stroming; Street art is gebaseerd op snelheid.’

Praten met Dave Moespot betekent goed bij de les blijven om te kunnen volgen waar het bij hem omgaat. ‘De inspiratie voor de door mij gemaakte kast op het Praamplein komt voort vanuit de Dia les Muortes, de dag dat de Mexicaanse bevolking en verder ook die van Latijns Amerika de dag van de doden viert.’

Vier het leven van de doden

Op deze nationale feestdagen – gehouden op 1 en 2 november – worden er door de straten van heel Mexico kleurige optochten gehouden. Er wordt overdadig gegeten en de drank vloeit rijkelijk. En wordt uitbundig feest gevierd omdat de doden niet zouden willen dat de nabestaanden om hen rouwen en verdrietig zijn. Het leven van de doden moet worden gevierd.

De kleurige bloemen waarmee de vrouwen zich versieren heeft Dave in zijn kunstkast teruggebracht tot één fel rode bloem die door de sterke contouren en vage achtergrond nog feller lijkt te kleuren. En natuurlijk ontbreekt de sugar skull tattoo niet, geïnspireerd op de kleurrijke schedels die worden meegedragen tijdens deze dagen. ‘Het contrast van de achtergrond in combinatie met de strakke lijnen van de afbeelding dat is mijn stijl.’

Zijn kunstkast toont een levend protest, de felheid die Dave tentoon spreidt heeft natuurlijk ook te maken met de snelheid waarop street-art is gebaseerd. Maar dat de westerse cultuur toch anders is dan die van Latijns- Amerika is ook zichtbaar. Wie zo naar zijn creatie kijkt, ziet een samensmelting van twee culturen.

Cathy van der Meulen: Wie wandelt ziet meer

‘Ik wist meteen wat ik wilde maken: Een Pelgrim die onderweg is.’ Cathy van der Meulen houdt zelf van wandelen en van de kleinste details in de natuur. ‘Wie in een sombere bui is moet gaan wandelen en goed om zich heen kijken.

Zie hoe een blad aan een boom zit, kijk eens naar de bast en zie hoe mooi de kleur van een boshyacint is. Neem dat goed in je op, zo kun je op een mooie wijze het hoofd leeg maken. Het is een probaat middel om vol energie en nieuwe indrukken weer naar huis te gaan.’

De Pelgrim

‘Als je loopt zie je meer, je kijkt omhoog opzij omlaag, je neemt de tijd. De tocht van de Pelgrim gaat om tot zichzelf te komen het is een schoonmaak van binnen. Ik heb bewust de figuur eenvoudig gehouden, om de natuur die hij onderweg tegenkomt nog meer tot haar recht te laten komen. De Pelgrim wordt gezien door alles wat leeft: vissen, bomen, planten, grassen, zaden, bloemen.’

Natuurlijk is het ook gemaakt voor andere wandelaars, ieder wandelaar kan een Pelgrim zijn door te genieten van de schoonheid in de natuur. Ik hoop met deze kunstkast de aandacht voor de natuur en te delen met anderen , te laten zien hoe groot de schoonheid is waar wij deel van uit maken. Het hoort bij het groter geheel. Dat iemand bij het zien van dit beeld de innerlijke rust vindt en op weg wil gaan.’

De kast van Cathy van der Meulen staat naast die van Engelien van der Weijden. Los van elkaar en zonder overleg is er een mooie organische verbondenheid ontstaan.

Bob van den Heuvel. De geboorte van een kunstkast

‘Ik wilde heel graag de kast in de buurt van de glasbak. Daar komt mijn voorstelling van flessen en glazen het best tot zijn recht, er is een connectie is ontstaan tussen de beide objecten.’ Het is dat Bob van den Heuvel gewend is aan aandacht, wie een trouwe bezoeker is van het Theater van Bob&Gon weet hoe makkelijk hij praat en geniet van belangstelling. Tijdens het schilderen van de kunstkast had hij niets te klagen. Staande of zittend op een laag krukje bracht hij de eerste deklagen in verschillende tinten aan. Hij wist precies waar hij mee bezig was, had alles al in zijn hoofd, wist hoe het moest worden.

Kijkfeest

Daarna begon het kijkfeest. Het publiek bleef staan… was benieuwd hoe het verder zou gaan. Theatraal – alsof hij op het podium stond – trok hij zijn plastic handschoenen aan en met zijn vingers woelend door de verf werden trefzeker in één beweging de contouren van de flessen en glazen steeds duidelijker. Het oogde als iets magisch zoals een goochelaar die vanuit het niets kaarten tevoorschijn tovert of een duif uit een hoge hoed.

Vervolgens pakte hij de sponsjes, veegde voorzichtig – bijna teder – wat verf weg, op andere plekken was hij juist wat minder voorzichtig, voegde verf toe waar hij dat nodig vond. Er ontstond diepte in het werk, de accenten werden steeds duidelijker. Eén van de glazen was plotseling -door slechts een kleine toets rode verf aan te brengen – gevuld met een bodem verschaalde wijn. De omstanders keken met verbazing verwondering bewondering. Er klonk applaus. De eerder grauwe nietszeggende kast was door Bob omgetoverd tot een kunstkast met een voorstelling die tot de verbeelding spreekt.

Wie nu de lege wijnflessen weggooit in de daarvoor bedoelde glasbakken zal even opzij kijken en bij het zien van de geschilderde flessen en glazen denken:…ach ja….wat hebben wij genoten van de wijn en wat hadden wij een leuke avond.

Op verzoek van andere bewoners zal Bob in de toekomst zeker ook nog een andere kast gaan beschilderen. Dan het liefst iets met grassen. geeft hijzelf aan. Hoewel…..nog iets met flessen en glazen?